رئالیسم سیاسی انقلابی: اندیشۀ سیاسی گرامشی بر اساس شهریار مدرن

author

  • رضا نجف‌زاده عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی
Abstract:

چکیده برخی از اصحاب نظریۀ انتقادی جدید در تقابل با آلتوسریسم دهۀ 1960 مرحلۀ جدید اندیشۀ انتقادی را «گرامشیسم» خوانده‌اند. عناصر مهمی از اندیشه‌‌های گرامشی خاستگاه پاره‌‌های عمده‌‌ای از دگرگونی‌‌های معرفت‌‌شناختی و نظری در نظریۀ سیاسی و نظریۀ اجتماعی از دهۀ 1960 به این ‌سو بوده است. فکر گرامشیایی تطورات مهمی یافته و «چرخش فرهنگی»‌‌ای که وی در مارکسیسم قرن بیستم ایجاد کرد در واقع پیشاتاریخِ شکل‌‌گیریِ جریانی است که نظریه‌‌پردازانش پسامارکسیسم می‌‌خوانند. بازخوانی متون اصلی یکی از ضرورت‌‌ها و لوازم اصلی تحول در گفتمان‌‌های ایرانیِ علوم انسانی است. بر همین اساس است که فضاهای آکادمیک و حوزه‌‌های روشن‌فکری خارج از آکادمی برای مواجهۀ تأمل‌برانگیزتر با آرا و مفاهیم نظریۀ انتقادی باید از شرح‌‌ها و تحشیه‌‌ها فراتر رود و به خوانش انتقادی خود متون کلاسیک اندیشه روی آورد. بر همین اساس، این نوشتار درصدد بازخوانیِ رئالیسمِ سیاسی گرامشی بر پایۀ پاره‌‌ای از متون اصلی وی است. سنجش نسبت بین ماکیاوللی، مارکس، و سورل در رئالیسم سیاسی گرامشی، برای کشف مواضع وی دربارة دولت، قدرت، سوبژکتیویته، خشونت، حزب و بین‌الملل دوم میدانی فراهم می‌کند.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

اندیشۀ سیاسی حزب التحریر

اوضاع سیاسی- اجتماعی جهان اسلام، به ویژه خاورمیانه، در نیمۀ سدۀ بیستم شرایطی را به وجود آورد تا جنبشی به نام حزب التحریر (حزب آزادی‌بخش) در آن شکل بگیرد. این حزب در سال 1952م در شهر قدس به رهبری شیخ تقی‌الدین النبهانی، که از زُمره دانش‌آموختگان الازهر بود، وارد صحنۀ مبارزات اسلامی در راه بیداری امت اسلامی گردید. آن‌گونه که از نام آن برمی‌آید حزب درصدد است تا با فراهم کردن شرایط و زمینه‌ها، جوامع...

full text

مبانی اندیشۀ سیاسی شیخ اشراق

با وجود آنکه شیخ اشراق به معنای رایج کلمه، فیلسوف سیاسی نیست؛ در عین حال به دلیل اهتمام جدی‌اش نسبت به تعریف و تبیین جایگاه حکیم متأله در رأس هرم ریاست تامه دینی و دنیایی و نیز بواسطه ماجرای تراژیک تکفیر و قتلش (که شائبه سیاسی بودن فعالیت‌های وی را تقویت نموده است) مورد توجه پژوهندگان حوزۀ اندیشه‌های سیاسی واقع شده است. شیخ اشراق از اندیشه‌های حکمی فهلویون و حکمای پارس و نیز حکمت اشراقی افلاطون...

full text

انسان شناسی فرهنگی - سیاسی از منظر آنتونیو گرامشی

آنمچه می‌خوانید بخش سوم از پژوهشی ژرف در مبانی انسان‌شناسی فرهنگی-سیاسی است.بخش اول با عنوان‌"چرخه فرهنگ سیاسی چپ مارکسیست‌"شامل آراء لنین،تروتسکی‌ ولو کاچ در شماره 4 مجله پژوهش حقوق و سیاسیت به چاپ رسید. این بخش اندیشه آنتونیو گرامشی مبارز خستگی‌ناپذیر علیه فاشیسم،را درباره انسان‌شناسی فرهنگی-سیاسی در بر می‌گیرد.گرامشی مارکسیست،بنیان‌گذار حزب کمونیست ایتالیا،در عرصه‌های اجتماعی،سیاسی،فرهنگی،فل...

full text

نقدی بر کتاب «تحلیل سیاسی مدرن»

رابرت دال چنانکه می­دانیم از آن دسته از دانشمندان علوم سیاسی است که رویکردی علم­گرایانه به سیاست و دانش سیاسی دارد و در صدد است سیاست را به مثابۀ یک علم ارایه دهد. او در کتاب «تحلیل سیاسی مدرن» اصلی­ترین مواضع خود در باب مفهوم سیاست و چگونی تحلیل سیاسی را شرح داده است. کتاب فوق از یک­سو در سنت قدرت­محور سیاست جای دارد و از سوی دیگر مفهومی متفاوت، یعنی «نفوذ» را جایگزین مفهوم قدرت می­کند و مدعی ...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 16  issue 39

pages  161- 183

publication date 2016-09-22

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023